Ô nhiễm rác thải nhựa trên biển - Nguyên nhân, thực trạng và giải pháp

Rác thải nhựa trên biển vẫn luôn được xem là một vấn đề nghiêm trọng có ảnh hưởng lớn đến môi trường biển trên toàn thế giới. Điều này mang đến thách thức không nhỏ cho con người và yêu cầu các giải pháp hiệu quả cần được thiết lập nhanh chóng, kịp thời để đối phó. Tham khảo bài viết để cùng tìm hiểu kỹ thêm về vấn nạn này nhé!

Rác thải nhựa trên biển đang là một trong những thách thức lớn đối với cộng đồng toàn cầu

1. Rác Thải Nhựa Trên Biển Là Gì?

Rác thải nhựa đại dương

Rác thải nhựa trên biển (hay còn gọi là rác thải đại dương) là một thuật ngữ dùng để chỉ các loại sản phẩm, vật liệu làm từ nhựa bị vứt bỏ hoặc xả ra biển. Tình trạng rác thải trên biển hiện đang ngày một trở nên nghiêm trọng hơn và để lại nhiều hệ lụy khôn lường buộc các cộng đồng phải nghiêm túc tìm cách ứng phó.

Các loại rác thải nhựa tạo ra từ sinh hoạt hàng ngày của con người như túi nilong, chai nhựa, ly nhựa, bát đĩa nhựa, vỏ bọc, hộp đựng từ nhựa,… có thể được xếp vào nhóm rác thải dưới biển phổ biến nhất. Ngoài ra, chúng ta còn có thể bắt gặp một số loại rác làm từ chất liệu khác như gốm, sứ, kim loại, vải,…

2. Nguyên nhân và tác hại của rác thải nhựa trên biển

Xác định được nguyên nhân và ý thức được những tác động tiêu cực của rác thải trên biển sẽ giúp chúng ta có được cái nhìn đúng đắn cùng định hướng đối phó hiệu quả hơn cho vấn đề này. Sau đây là một số nguyên nhân và tác hại nổi bật của rác thải biển đang được nhiều quốc gia nhận định. Cụ thể đó là:

2.1. Nguyên nhân rác thải nhựa trên biển

Rác thải nhựa trên biển thường phát sinh do một trong số các nguyên nhân sau:

Xu hướng tiêu dùng sản phẩm nhựa một lần tăng

Tăng sử dụng các đồ dùng nhựa 1 lần làm tăng lượng rác thải nhựa trên biển

Việc sử dụng đồ dùng 1 lần làm từ nhựa như ly, chén, đĩa,… đang ngày một trở nên phổ biến hơn bởi tính tiện lợi của chúng. Tuy nhiên, nhóm đồ dùng có tuổi thọ ngắn và thường không được thu gom xử lý đúng quy trình nên hệ quả là nó sẽ bị xả ra môi trường. Trong đó, môi trường biển được xem là một trong điểm đến “lý tưởng” cả hàng loạt sản phẩm nhựa 1 lần khi chúng kết thúc vòng đời. Điều này khiến cho tình trạng ô nhiễm rác thải nhựa trên biển ngày một trở nên nghiêm trọng hơn.

Xử lý rác không hiệu quả

Ở nhiều quốc gia, việc áp dụng các biện pháp quản lý và xử lý rác còn nhiều hạn chế nguyên nhân là thiếu nhân sự và hạ tầng kỹ thuật tân tiến. Điển hình nhất có thể kể đến như là việc trang bị không đủ hệ thống thùng rác công cộng không đáp ứng được nhu cầu thu gom rác của cư dân. Điều này tạo điều kiện cho một lượng lớn các loại rác có thể vô tình hoặc cố ý bị xả ra biển.

Ô nhiễm từ các nguồn chảy ra biển

Rác thải biển có thể bị tập kết do được cuốn trôi vào biển thông qua các nguồn như sông, ngòi, hệ thống thoát nước và cả bão lũ. Đây cũng được xem là một trong những lý do chính khiến tình trạng ô nhiễm biển và đại dương do rác thải ngày một nghiêm trọng hơn.

2.2. Tác hại của rác thải nhựa đối với môi trường biển

Rác thải biển tăng nhanh mang đến nhiều hệ quả khôn lường đối với hệ sinh thái biển và cuộc sống con người

Khi bàn về tác hại của rác thải ở biển, chúng ta có thể liệt kê một số ảnh hưởng tiêu cực nhất như:

Rác thải dưới biển đe dọa an toàn môi trường và hệ sinh thái biển

Khi nhựa phân hủy, các chất phụ gia và hợp chất hóa học từ chúng có thể được giải phóng, gây ô nhiễm cho nước biển và đáy biển. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến sự sống của các sinh vật biển và đồng thời làm suy yếu hệ sinh thái biển.

Ảnh hưởng đến đời sống con người

Rác thải nhựa trên biển có thể ảnh hưởng cảnh quan khu vực biển, làm giảm giá trị của các ngành du lịch. Thêm vào đó, rác thải cũng gây nhiều khó khăn cho các hoạt động nuôi trồng và đánh bắt hải sản. Điều này mang đến những thiệt hại đáng kể về kinh tế và đời sống của con người, đặc biệt là các cư dân sinh sống ở ven biển. 

Mang đến hiểm họa cho các loài sinh vật biển

Rất nhiều sinh vật biển bị mắc kẹt trong rác thải nhựa như lươn, cá, chim biển và các loài hải sản quan trọng khác. Chúng có thể nuốt phải các mảnh nhựa hoặc bị vướng vào những vật liệu nhựa, nhẹ thì bị thương, nặng thì gây ảnh hưởng đến chức năng sinh sản và thậm chí là bị chết.

3. Tình trạng rác thải nhựa trên biển hiện nay

Vấn nạn rác thải biển, mà đặc biệt là rác thải nhựa trên biển vẫn đang là một “nan đề” với toàn thế giới, trong đó bao gồm cả Việt Nam.

3.1. Tình trạng rác thải nhựa trên biển Việt Nam

Lượng rác thải nhựa đổ ra biển mỗi năm ở Việt Nam chiếm đến 6% tổng lượng rác thải ra biển của toàn thế giới

Theo thống kê của Bộ Tài nguyên và Môi trường, mỗi năm có khoảng 0.28 – 0.73 triệu tấn rác thải nhựa được xả ra biển ở Việt Nam.  Và điều này đã đưa Việt Nam đến vị trí thứ 4 trong nhóm quốc gia có lượng rác thải nhựa trên biển nhiều nhất thế giới.

Việc thiếu giải pháp quản lý và hạn chế trong quá trình tái chế rác thải nhựa được xem là nguyên nhân chính khiến cho tình trạng rác thải trên biển của nước ta ngày một tăng. Để khắc phục vấn đề này, chính phủ và các tổ chức phải thiết lập lộ trình thu hút thêm đầu tư vào hạ tầng, công nghệ cho lĩnh vực xử lý rác thải nhựa. Đồng thời, cộng đồng cũng cần nâng cao ý thức trong sử dụng sản phẩm nhựa sao cho hợp lý, bền vững để giảm tải khối lượng rác đổ ra môi trường.

3.2. Tình trạng rác thải biển trên thế giới

Theo số liệu công bố của Tổ chức Quốc tế về bảo tồn thiên nhiên, hàng năm tổng lượng rác thải nhựa đổ ra biển trên toàn thế giới lên đến 19 – 23 triệu tấn. Trong đó, các sản phẩm từ nhựa dùng một lần chiếm đại đa số.

Tình trạng rác thải trên biển ngày một bành trướng và mang đến các hệ quả khôn lường. Hiện tại, ngay cả ở những khu vực không có dân cư sinh sống như vùng Băng Bắc Cực cũng đã xuất hiện rác thải nhựa. Điều này đang dấy lên hồi chuông cảnh báo yêu cầu các cộng đồng ở mọi quốc gia cần chung tay góp sức để cùng nhau ứng phó với vấn nạn rác thải biển.

4. Giải pháp làm giảm và xử lý rác thải nhựa trên biển

Để khắc phục vấn đề ô nhiễm do rác thải nhựa trên biển, chúng ta cần cân nhắc một số giải pháp hợp lý và có hiệu quả thực tế. Sau đây, hãy cùng điểm qua một số đề xuất hiện đang được đánh giá cao về tính khả thi. Đó là:

Giáo dục nâng cao ý thức cộng đồng về bảo vệ môi trường biển

Phong trào tuyên truyền về tác hại của rác thải đối với biển giúp nâng cao ý thức cộng đồng

Cần tổ chức các chiến dịch thông tin, chương trình giáo dục và hoạt động tình nguyện để quảng bá và nâng cao ý thức cho cộng đồng về các vấn đề liên quan đến rác thải ở biển. Điều này sẽ khuyến khích các cá nhân điều chỉnh hành vi tiêu dùng có lợi như hạn chế sử dụng các loại bát đĩa, chai nhựa,… 1 lần. Từ đó, góp phần làm giảm khối lượng rác thải nhựa xả ra môi trường nói chung và đổ ra biển nói riêng mỗi ngày.

Áp dụng các chế tài xử phạt cứng rắn với hành vi xả rác ra biển

Để ngăn chặn hành vi xả rác thải ra biển, cần thiết lập và thực thi các quy định nghiêm ngặt lên các cá nhân, cơ quan, tổ chức. Đồng thời áp dụng các thiết chế cứng rắn để xử phạt những đối tượng đổ rác sai quy định.

Khuyến khích công nghệ và các phương pháp xử lý rác thải ở biển hiệu quả

Những đóng góp của công nghệ kỹ thuật trong xử lý rác thải là vô cùng quan trọng. Chính vì vậy nên cần có định hướng khuyến khích và tăng cường đầu tư vào các dự án nghiên cứu, phát triển công nghệ xử lý rác thải nói chung và rác thải nhựa đại dương nói riêng.

Trên đây là một số chia sẻ thiết thực liên quan đến vấn đề rác thải nhựa trên biển đang được nhiều quốc gia quan tâm hiện nay. Hy vọng, với những thông tin này bạn đọc sẽ có được cái nhìn tổng quan cũng như những đánh giá đúng mực về vấn đề để có thể hành động và đóng góp vào công cuộc giảm thiểu mối nguy hại của rác thải biển.

Mọi thắc mắc liên quan, xin vui lòng liên hệ Hành Tinh Xanh để được hỗ trợ giải đáp theo các kênh sau:

Thông tin liên hệ

• TRỤ SỞ CHÍNH

Địa chỉ: 524 Minh Khai, Hai Bà Trưng, Hà Nội

Số điện thoại:0981 228 766

• CHI NHÁNH PHÍA NAM

Địa chỉ: 167/2 đường Bờ Bao Tân Thắng, P.Sơn Kỳ, Q.Tân Phú, TP.HCM.

Số điện thoại:0912 026 829