Rác thải thời trang là gì? Nguyên nhân, hậu quả và giải pháp khắc phục

Hoạt động sản xuất và tiêu dùng các sản phẩm quần áo, túi xách, phụ kiện may mặc,… ngày một trở nên phổ biến kéo theo sự xuất hiện của các bãi rác thải thời trang quy mô lớn trên toàn cầu. Điều này đang dần trở thành một thách thức không hề nhỏ đối với cộng đồng bởi những hệ quả để lại vô cùng nghiêm trọng. Cùng Hành Tinh Xanh tìm hiểu kỹ hơn các thông tin liên quan ở ngay tại bài viết bên dưới nhé!

Rác thải thời trang - Thách thức của toàn thế giới

1. Rác thải thời trang là gì?

Rác thải thời trang là các sản phẩm và vật liệu không còn giá trị sử dụng/giá trị thương mại thải ra từ ngành công nghiệp thời trang

Rác thải thời trang (Fashion Waste) là một thuật ngữ chỉ các sản phẩm và vật liệu liên quan đến ngành công nghiệp thời trang mà đã không còn sử dụng được hoặc không còn có giá trị thương mại. Đi cùng với sự phát triển nhanh chóng và biến đổi không ngừng của lĩnh vực này, vấn đề rác thải thời trang cũng dần trở thành một bài toán nhức nhối khiến nhiều quốc gia đau đầu giải quyết.

Rác thải thời trang thường được nhắc đến nhiều nhất hiện nay chính là rác thải quần áo, giày dép, túi xách, phụ kiện,… hư hỏng và các vật liệu dư thừa dùng trong ngành như vải, da, nhựa, kim loại,…. Khi những sản phẩm, vật liệu này trở thành rác thải, chúng có thể được xếp vào nhóm rác thải công nghiệp và có thể mang lại những tác động xấu cho môi trường.

2. Nguyên nhân tạo ra rác thải quần áo

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng rác thải quần áo, giày dép,… ngày một tăng cao. Trong đó, nổi bật nhất có thể kể đến như:

Xu hướng tiêu dùng quá mức và thay đổi quá nhanh trong lĩnh vực thời trang

Xu hướng tiêu dùng quá mức thúc đẩy rác thải thời trang gia tăng

Sự phổ biến của quần áo và các loại giày dép, phụ kiện thời trang khiến người dùng có thể dễ dàng tiếp cận và mua sắm mới liên tục. Đặc biệt, khi mô hình thời trang nhanh lên ngôi khuyến khích việc sản xuất hàng loạt với mức giá rẻ cũng tạo điều kiện hình thành xu hướng tiêu dùng quá mức. Điều này dẫn đến tình trạng số lượng đồ cũ, đồ không còn được sử dụng tăng lên và trở thành rác thải.

Bên cạnh đó, việc không ngừng thay đổi sáng tạo và cập nhật cái mới được xem là đặc thù của ngành công nghiệp này. Dễ nhận thấy, khi một xu hướng mới xuất hiện, các sản phẩm theo phong cách cũ sẽ trở nên lỗi mốt và bị đào thải để trở thành “rác thải thời trang”. Ngoài ra, người dùng muốn bắt kịp những TREND mới cũng sẽ tích cực mua sắm nhiều quần áo nên lượng quần áo thải ra cũng theo đó tăng lên.

Các chương trình quảng cáo PR khuyến khích tiêu dùng không bền vững

Sự phủ sóng của công nghệ 4.0 cho phép con người dễ dàng truy cập vào các nền tảng trực tuyến – nơi có sự hiện diện của vô số các quảng cáo, tiếp thị hấp dẫn về sản phẩm thời trang. Người dùng ít nhiều đều chịu sự chi phối của chúng và có xu hướng hình thành vi mua sắm bộc phát theo sở thích. Đây cũng được xem là nhân tố quan trọng khiến cho các bãi rác thời trang trên thế giới ngày một bành trướng.

Thiếu thông tin và nhận thức của người mua hàng

Tình trạng nhiều cá nhân mải miết mua sắm để đuổi theo các xu hướng mà không ý thức được hậu quả đằng sau đó góp phần không nhỏ vào việc tạo ra rác thải thời trang. Điều này đặc biệt nghiêm trọng trong trường hợp người tiêu dùng do thiếu thông tin mà mua phải những mặt hàng làm từ nguyên liệu không an toàn.  Bởi nó có thể tạo ra các loại rác thải không thể tái chế và đặc biệt nguy hại cho môi trường và sức khỏe.

3. Hậu quả của rác thải thời trang là gì?

Vấn nạn rác thải quần áo và các sản phẩm, vật liệu hết giá trị sử dụng xả ra từ ngành thời trang như một hồi chuông báo động bởi những hậu quả khôn lường mà chúng mang lại. Ví dụ như:

Ô nhiễm môi trường

Rác thải thời trang gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng

Xuyên suốt quá trình sản xuất quần áo, từ khâu trồng nguyên liệu, chế biến, đến gia công và in ấn tiêu tốn lượng lớn nước và sử dụng hóa chất độc hại. Các thành phần hóa chất này trong quần áo khó phân hủy và có thể gây ô nhiễm môi trường, đặc biệt là môi trường nước. Thêm vào đó, ở nhiều khu vực vẫn áp dụng phương pháp đốt để xử lý rác có thể gây ra khí thải độc hại làm ô nhiễm không khí.  

Tiêu tốn nhiều tài nguyên và năng lượng

Ngành công nghiệp thời trang đòi hỏi tiêu tốn nhiều tài nguyên và năng lượng tự nhiên. Việc sử dụng quần áo trong thời gian ngắn rồi vứt bỏ là hành vi lãng phí điển hình mà người dùng cần ý thức mạnh mẽ.

Xung đột với mục tiêu phát triển bền vững của nền kinh tế

Sản xuất hàng hóa trong lĩnh vực thời trang yêu cầu sử dụng nhiều tài nguyên và năng lượng nhưng chỉ có tuổi thọ sử dụng ngắn, nhất là với thời trang nhanh. Thêm vào đó, việc xử lý rác thải thời trang khá phức tạp và đòi hỏi nhiều nguồn lực đáng kể. Điều này được xem là đi ngược với định hướng phát triển bền vững của nền kinh tế luôn hướng đến việc tận dụng tối ưu hóa tài nguyên và dài hạn.

4. Thực trạng ô nhiễm môi trường do rác thải thời trang nhanh

Ô nhiễm môi trường do rác thải thời trang nhanh đang dần trở vấn đề nghiêm trọng ở nhiều quốc gia trên toàn thế giới. Cụ thể:

Khối lượng rác thải thời trang đang tăng lên chóng mặt

Các bãi rác thải thời trang đang xuất hiện ngày càng nhiều với quy mô càng lớn

Với sự phát triển mạnh mẽ của ngành công nghiệp thời trang, đặc biệt là thời trang nhanh, mỗi năm trên toàn thế giới có đến hơn 100 tỷ món quần áo được sản xuất. Trong đó, có đến hơn 92 tỷ quần áo được thải ra do con người vứt bỏ, không còn nhu cầu sử dụng. Hình ảnh các thùng rác không chỉ chứa các rác thải sinh hoạt thông thường mà còn được chất đầy quần áo cũ hẳn là không hề xa lạ ở nhiều nơi, trong đó có Việt Nam. Tăng hiệu quả tối về việc thu gom các loại rác thải thời trang, chúng tôi khuyên bạn nên dùng những loại thùng rác có dung tích lớn như: thùng rác 240 lít, thùng rác 660 lít,...

Một điều đặc biệt nghiêm trọng nữa là tỷ lệ tái chế rác thải quần áo vô cùng thấp, chỉ đạt khoảng 10%. Phần còn lại vẫn được xử lý theo các phương pháp truyền thống như chôn, đốt và xả ra ngoài môi trường để lại hệ lụy.

Những con số này cho chúng ta nhìn thấy bức tranh toàn cảnh về những bãi rác thời trang khổng lồ vẫn đang ngày một bành trướng. Việc tìm biện pháp giảm thiếu và đối phó với loại rác này chắc chắn đòi hỏi không ít thời gian và nguồn lực của các quốc gia trên toàn cầu.

Ô nhiễm vi sợi nghiêm trọng

Quần áo thời trang được sản xuất từ sợi nhân tạo rất khó xử lý và phân hủy. Khi chúng xả ra ngoài môi trường sẽ gây ra tình trạng ô nhiễm vi sợi nghiêm trọng. Và trên thực tế, điều này đã và đang hiện hữu, đặc biệt là ở khu vực nam bán cầu – nơi chứa lượng lớn rác thải thời trang lớn hơn hẳn so với phần còn lại của thế giới.

Quần áo cũ từ châu Âu, châu Mỹ và Châu Á được đưa đến các nước Đông Phi để tái chế lại đến mức đối mặt với tình trạng kém đến nỗi chỉ có thể vứt bỏ. Tại Kenya, có đến 30 – 40% lượng quần áo nhập khẩu vào sẽ kết thúc vòng đợi ở bãi rác. Đây cũng được xem là một trong những nguyên nhân chính đã và đang biến các quốc gia này thành bãi rác thời trang lớn nhất thế giới – nơi phải đối mặt với vấn nạn ô nhiễm vi sợi đáng báo động.

5. Giải pháp đối phó với tình trạng rác thải thời trang

Rác thải thời trang vẫn không ngừng gia tăng và trở thành mối đe dọa trực tiếp đến an toàn môi trường, sức khỏe cộng đồng cũng như mục tiêu phát triển bền vững của nền kinh tế. Để đối phó với tình trạng này, chúng ta cần có những biện pháp quyết liệt và hiệu quả hơn. Cụ thể như:

Khuyến khích phát triển công nghiệp thời trang thân thiện với môi trường

Các nhà sản xuất và các thương hiệu thời trang nên cân nhắc áp dụng các tiêu chuẩn về chất liệu thân thiện với môi trường và quy trình sản xuất tối ưu giúp tiết kiệm năng lượng và tài nguyên. Điều này sẽ giảm bớt gánh nặng cho hoạt động xử lý rác thải thời trang cũng như cạn kiệt tài nguyên.

Tuyên truyền tiêu dùng bền vững

Tuyên truyền khuyến khích hành vi mua sắm đúng mức giúp cắt giảm rác thải quần áo

Tổ chức các phong trào cổ động, các buổi tọa đàm chia sẻ về các vấn đề liên quan rác thải thời trang có thể giúp cộng đồng ý thức được hệ quả khôn lường để điều chỉnh hành vi mua sắm của bản thân. Khuyến khích mọi người tiêu dùng mua sắm các sản phẩm thời trang chất lượng, chất liệu hữu cơ, có thể tái chế thay vì mua quần áo chất liệu kém, nhanh hỏng. Điều này có thể làm giảm sức mua và ngăn chặn sự phát triển quá mức của rác thải quần áo trong tương lai.

Tích cực tái chế và chuyển giao

Công nghệ tái chế và chuyển giao đang trở thành một phần quan trọng trong việc giảm thiểu rác thải thời trang. Các công ty và cá nhân có thể hợp tác với các tổ chức và cộng đồng để phát triển các chương trình tái chế và chuyển giao, nhằm tái sử dụng và chia sẻ quần áo không còn sử dụng. Từ đó, giúp kéo dài vòng đời của các sản phẩm thời trang và cắt giảm bớt lượng rác thải xả ra môi trường.

Trên đây là một số chia sẻ nổi bật liên quan đến vấn nạn rác thải thời trang đang khiến nhiều quốc gia đau đầu. Hy vọng, thông qua đó bạn đọc sẽ có thêm được nhiều thông tin hữu ích cũng như có cơ sở để tự cân nhắc điều chỉnh thói quen tiêu dùng của bản thân trở nên lành mạnh và an toàn hơn.

Liên hệ Hành Tinh Xanh để được chia sẻ thêm nhiều thông tin hữu ích khác tại:

Thông tin liên hệ

• TRỤ SỞ CHÍNH

Địa chỉ: 524 Minh Khai, Hai Bà Trưng, Hà Nội

Số điện thoại:0981 228 766

• CHI NHÁNH PHÍA NAM

Địa chỉ: 167/2 đường Bờ Bao Tân Thắng, P.Sơn Kỳ, Q.Tân Phú, TP.HCM.

Số điện thoại:0912 026 829